Hebben jullie ze al gezien? Die prachtige spotjes waarin kinderen het ‘best gek’ vinden dat sigaretten in supermarkten zo prominent worden aangeboden? Maar hoe gek is dat eigenlijk?
Ik ben als vader van twee jonge kinderen (een jongen van 3 en een meisje van 4 jaar oud) dagelijks bezig met ‘best gekke’ dingen. Sigaretten zijn nu nog het minste van mijn zorgen. Tijdens het boodschappen doen ben ik continue op mijn hoede. Ik ben kritisch op wat er in mijn mandje belandt. Voldoende fruit en groente en niet teveel chocopasta of andere zoetigheden. Bij de kassa verwijder ik altijd tijdig de Suprise Eggs van de loopband die een bijna magische aantrekkingskracht op mijn kinderen hebben en door hen stiekem toch in mijn mandje zijn gefietst. Ik vraag me dagdromend weleens af of een ‘in-glinsterend-papier-ingepakt-stuk-rond-fruit’ dezelfde aantrekkingskracht op mijn kids heeft… De Surprise is dan niet een nietszeggend plasticprul, maar het stuk fruit zelf. ‘Zou het deze keer een appel, perzik of een meer uitheems stuk fruit zijn? Joepie pappa, we hebben een aguay abiaba!’ Keep on dreaming daddy.
Als ik met de kinderen op de bank hang en neem ik weleens de moeite om tijdig een aantal TV reclames weg te zappen waarin allerlei ‘minder gezonde’ lekkernijen voorbij flitsen. Maar daar is eerlijk gezegd geen beginnen aan. Coca Cola belooft je avontuur, vriendschap, liefde, passie. Wie wil dat nu niet? McDonalds maakt je zo gelukkig dat ze zelfs een ‘Happy Meal’ verkopen. En daarnaast, een ‘Fun, Fresh, Fruit Choice’ in je Happy Meal, dat maakt het toch alweer een stuk gezonder? Hoe ‘gek’ is het dat ik continue bezig moet zijn met het bewaken van het gezonde gedrag van mijn kinderen en mijzelf? ‘Eigenlijk best heel gek’.
Maar ik vind het helemaal niet gek!
De perfecte marketing en beïnvloeding rondom ongezonde producten en de vaak verslavende werking van die producten (denk aan nicotine, suikers en vetten), maakt het ontstaan van de complete industrie rondom ongezondheid volstrekt logisch. Het is makkelijk geld verdienen. En als dat lekkers leidt eventueel tot ziekte. Voor ons ook geen probleem, we hebben een perfect werkende repareermachine met hoogopgeleide specialisten. ‘Die kosten best wel veel geld’, zeg je? Ook geen probleem, we hebben het allemaal al geregeld. Als we ons tegen die ‘eventuele ziektekosten’ per persoon verzekeren voor ongeveer 100 euro per maand, is de cirkel rond. Dit is in MBA-termen het ultieme businessmodel! Het is dus helemaal niet gek. Alle partijen profiteren en verdienen geld. Ik word met vet, suiker en nicotine gevoed in mijn verslaving waar ik blij van word, de producenten en marketeers verdienen mooie salarissen en we houden een hele zorgindustrie aan het werk. Iedereen blij!
Willen we dit perfect werkende en uitgebalanceerde systeem waarin er alleen maar winnaars zijn eigenlijk wel doorbreken? Hoe krachtig is de stem in dit systeem van de verliezer, die ernstig ziek wordt door een ongezonde leefstijl? Is het korte termijn geluk dat ongezond gedrag ons brengt niet gewoon zó fijn dat het opweegt tegen lange termijn negatieve effecten?
Een ding weet ik in ieder geval zeker. Zolang aan gezondheid of gezond gedrag geen ‘waarde’ hangt, is het veranderen van het huidige systeem kansloos.